fot. PTG Sokół

Historia PTG "Sokół" w Międzybrodziu Bialskim i Gminie Czernichów

Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" zostało założone 7 lutego 1867 roku przez polskich patriotów we Lwowie, w zaborze austriackim. Powstało na wzór "Sokoła" czeskiego założonego przez Mirosława Tyrsza w 1862 roku.

W zaborze pruskim pierwsze gniazdo powstało w Inowrocławiu w 1885 roku, a w zaborze rosyjskim w 1905 roku.
Celem Towarzystwa było podniesienie sprawności fizycznej społeczeństwa, kształcenie karności i dyscypliny, rozbudzenie poczucia godności narodowej i osobistej. Powyższe zadania realizowane były, między innymi, przez prowadzenie ćwiczeń gimnastycznych, zabaw i gier ruchowych, nauki strzelania, zawodów sportowych, wycieczek, kursów oraz wykładów z zakresu wychowania fizycznego i wojskowego, a także utrzymanie czytelni i bibliotek.

W czasach, kiedy Polacy musieli walczyć o niepodległość Ojczyzny, siła fizyczna i hart ducha były cechami wielce pożądanymi, toteż Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" grupowało ludzi w celu odbywania ćwiczeń zapewniających nie tylko rozwój cielesny lecz i rozwój ducha, w myśl hasła : "w zdrowym ciele, zdrowy duch"

W latach 1914 - 1922 Sokolstwo aktywnie i czynnie włączyło się do walki o niepodległość Polski. To właśnie członkowie Oddziału Konnego Sokoła krakowskiego, dowodzeni przez rotmistrza Zbigniewa Dunin-Wąsowicza wykonali brawurową i zwycięską szarżę przeciwko oddziałom rosyjskim pod Rokitną 13.06.1915 roku.

W 1919 roku, już w wolnej Polsce powstał, zrzeszający wszystkie polskie gniazda Sokole, Związek Towarzystw Gimnastycznych "Sokół".

W latach międzywojennych Sokolstwo silnie rozwinęło swoje struktury, prowadząc pracę patriotyczno - wychowawczą oraz sportową, szczególnie rozwijając gimnastykę.

W okresie okupacji niemieckiej i sowieckiej Sokolstwo stanęło do obrony Ojczyzny. Jako żołnierze walczyli Sokoli w kampanii wrześniowej 1939 roku, w szeregach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, wśród żołnierzy podziemia, szczególnie w ZWZ - AK.

Po II wojnie światowej gniazda Sokole zaczęły się odradzać, jednak już w roku 1948, nie obcy okupant, ale własny rząd zakazał legalnej działalności. Władzom komunistycznym nie na rękę były organizacje kultywujące tradycje chrześcijańskie i demokratyczne. Toteż przez 50 lat Sokoli działali w konspiracji i na emigracji.

W 1989 roku rozpoczął się nowy okres w dziejach Polski. Dzięki demokratyzacji życia Sokoli przystąpili do działania, reaktywizując swoje gniazda. Jako pierwsze powstały Towarzystwa Gimnastyczne: Warszawa - Macierz, Kraków, Inowrocław, Bydgoszcz, Poznań. Obecnie Związek Towarzystw Gimnastycznych "Sokół" zrzesza około 10 tys. Członków zorganizowanych w 86 gniazdach.

Nasze ziemie niczym nie różniły się od pozostałych regionów Polski. Tutaj również dotarła idea "Sokoła": "w zdrowym ciele, zdrowy duch". Naszym pradziadom leżało na sercu patriotyczne wychowanie młodego pokolenia, dlatego w 1914 roku założyli w Międzybrodziu Bialskim Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół", którego pierwszym prezesem był Karol Waluś.

Międzybrodzcy "Sokoli" zajmowali się działalnością sportową, prowadząc, między innymi sekcję gimnastyczną. Wielu zwolenników miała również sekcja teatralna, w której bardzo aktywnie działała Maria Kłosińska, nauczycielka tutejszej szkoły. Wielu Sokołów złożyło ofiarę krwi walcząc na frontach I - ej i II - ej wojny światowej.

Wspaniałą pamiątką po międzywojennej działalności międzybrodzkiego "Sokoła" jest pochodzący z roku 1922 piękny i świetnie zachowany sztandar, który niemal cudem ocalał z pożogi wojennej. Fakt ten możemy zawdzięczać rodzinie Pana Józefa Kołka, ówczesnego sekretarza.

Tak jak w całej Polsce, również i na naszym terenie lata 1948 - 1988 nie sprzyjały działalności tej organizacji. Dopiero w roku 1990 podjęto pierwsze próby reaktywizowania Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w naszej miejscowości. Jednak z powodu obiektywnych trudności nie udało się wskrzesić "Sokoła". Pod koniec ubiegłego roku ponowiono kroki w celu dokończenia dzieła sprzed 13 lat. Rozpoczęto gromadzenie materiałów potrzebnych do reaktywizowania PTG "Sokół". Udało się zebrać wiele publikacji z zakresu historii Sokolstwa Polskiego, oryginalnych dokumentów, między innymi 10 Przykazań Sokolich, Deklarację ideowo - programową oraz statut. Nawiązano współpracę z najbliżej działającym gniazdem w Wadowicach oraz ogólnopolską Radą Odrodzenia "Sokoła" w Krakowie. Dzięki wydatnej pomocy druhów z Wadowic i Krakowa, w szczególności Pana Prezesa Konrada Firleja, możliwe stało się podjęcie bezpośrednich przygotowań.

"Sokół" to gniazdo, gdzie mogą działać ludzie, którym bliskie są idee przyjaźni, odpowiedzialności i "czynnej miłości Ojczyzny". Takich ludzi jak się okazuje, nie brak na naszej ziemi. Są chętni do działania i pod skrzydłami "Sokoła" na pewno dadzą upust swej pozytywnej energii. Dzięki nim możliwe stało się reaktywowanie PTG "Sokół".